Houd jij van kruidige theetjes trekken, jams en siropen maken, verse kruiden knippen of je salades versieren met eetbare bloemen? Vind je moestuinieren iets te veel werk? Plant dan een Voedselbosje! Ideaal voor de luie tuinder, smaken jaarrond én goed voor biodiversiteit. Kijk maar mee.
Wat is een Voedselbosje?
Voedselbossen
Voedselbossen zijn bossen die geplant zijn om het hele jaar door eten te leveren aan mensen, van de hoge bomen tot de bessenstruiken tot de kruidenplanten en de plantjes die laag bij de grond blijven.
Voedselbossen worden gezien als een van de oplossingen voor de bodemdegradatie die is veroorzaakt door grootschalige intensieve landbouw, én als mogelijke oplossing voor ons voedselprobleem. Hier lees je er meer over.
Kant-en-klare tuinpakketten
Voedselbosboer Frank de Gram heeft voor ons kleine voedselbosjes samengesteld, speciaal voor in je tuin. Het zijn kant-en-klare tuinpakketten voor 4m2 of 10m2, en geven jaarrond oogst van wilde smaken. De bosjes zijn makkelijk in onderhoud, verbeteren je bodem én zijn goed voor biodiversiteit.
Bij je pakket krijg je een beplantingsplan, uitgebreide instructies voor aanleg, onderhoud en tips voor wat je van welke plant kan eten!
Het Voedselbosje van Roos 4m2, aangeplant in november 2021
"Wij zijn hartstikke tevreden! We hebben het bosje in een soort border geplaatst, en ons keurig aan het beplantingsplan gehouden. Groot was onze verbazing toen in het voorjaar zowaar zonder uitzondering alles begon uit te lopen! We hebben al plezier gehad van de munt, de melisse, de jostabes (al zijn die nog niet helemaal rijp), de bieslook en oregano en natuurlijk de aardbeitjes."
Een Voedselbosje werkt laag voor laag
Belangrijke functie
Net als bij 'echte' voedselbossen zijn onze Voedselbosjes opgebouwd uit lagen. Deze lagen hebben een belangrijke functie. De hogere types laten hun blad vallen dat zorgt voor bescherming van de bodem tegen uitdroging.
Het gevallen blad beschermt ook het bodemleven, dat het blad weer gaat afbreken en zo zorgt voor voeding voor alle planten in je bosje. Ook de bodembedekkers beschermen de bodem.
Illustratie: Vera Greutink
Deze lagen zitten er in de bosjes
- Bomen met hoge kruinen vormen de hoogste laag in het voedselbos. In ons Voedselbosje van 10m2 is dit een Appelboom (Malus Domestica 'Ecolette', biologisch gekweekt).
- Daaronder heesters en struiken. Denk aan bessenstruiken, gewone vlier, krentenboompje, dwergkwee.
- Daaronder is de laag van vaste kruidenplanten, of kruiden die zichzelf uitzaaien. Van inheemse ui-achtigen zoals Daslook, tot dropplanten en mediterrane kruiden als Tijm en Rozemarijn. Hmmm ruikt ook heerlijk!
- De bodembedekkers, die zo goed de bodem beschermen tegen uitdroging, zijn essentieel. Dit zijn o.a. Wilde Tijm, bosaardbeitjes, Maarts viooltje en Lievevrouwebedstro.
Het aangevulde Voedselbosje van Marieke, aangeplant in november 2021
"Ik ben heel blij met het voedselbosje!" mailt Marieke. Ze koos voor het kleine bosje maar heeft haar bosje zelf aangevuld met o.a. Roomse kamille, herfstolijfwilg, tijm, kleine pimpernel, sleedoorn en smeerwortel. Ik heb de knoflookbieslook verplaatst (omdat die te droog stond denk ik) en de kruisbes heeft het moeilijk nadat die helemaal is aangevreten… maar we hebben zeker al wat kunnen proeven! Hopelijk elk jaar wat meer!!"
Een kleine greep smaken uit je Voedselbosje
Gewone vlier
De bloemen (limonade, thee, pannenkoeken) en bessen (niet te veel vers, beter in sap, jam of zelfs jenever). Als je kiest om de bloem te oogsten (mei-juni) kun je natuurlijk geen bessen oogsten (einde zomer). Half-half oogsten dus! Verwacht je eerste oogst twee of drie zomers na het planten.
Framboos
Jong blad voor thee, en de vruchten. De vruchten eet je vers, of verwerk je in sappen, sauzen, gebak... Ga zo maar door. Oogsten doe je aan het begin van de zomer, in juni of juli. Wacht tot ze lekker zoet zijn. Verwacht het eerste smullen al in de eerste zomer na aanplant!
Citroenmelisse
Het blad, vers of gedroogd. Voor thee of door salades en sauzen. Bovendien hebben de geurende blaadjes een functie in het voedselbos, door de sterke geur raken knagers gedesoriënteerd en heb je in je hele bosje minder kans op vraat.
Kleine Pimpernel
De bladeren. De bladeren smaken een beetje naar komkommer, en zijn te
gebruiken in salades, soepen en sauzen. Je kan er ook thee van zetten. Oogsten
doe je tussen april en oktober. Dat kan al in de eerste zomer na aanplant.
Het Voedselbosje van Tanja, aangeplant in maart 2023
"Inmiddels is er elke dag wel iets te plukken van de tuin: aardbeien en frambozen direct uit het handje, munt en kamille voor de thee en kruiden voor een extra lekkere boterham bij de lunch. Het leukste plantje vind ik de pimpernel - omdat hij écht naar komkommer smaakt, maar je moet wel even geduld hebben voor je het proeft. Ik laat iedereen die langskomt een blaadje proeven en geniet van de korte pauze tussen het eten en de komkommersmaak. Tot nu toe 100% verbaasde gezichten en iedereen vind het leuk!"
Hier lees je leuke recepten met smaken uit de Voedselbosjes.
Een Voedselbosje onderhouden, kan ik dat wel?
Het begint bij de bodem
Voedselbosjes kunnen groeien op elke bodem, maar hebben het niet op elke bodem even makkelijk. De gedachte achter het Voedselbosje is dat het bosje in de loop der jaren de bodem verbetert. Op een arme zandgrond zal het wat meer tijd kosten en zal je wat vaker water moeten geven, op een kleigrond zal het sneller aanslaan.
Wanneer je je bosje bestelt krijg je in de mail informatie over hoe je je bodem het beste voorbereidt. Weet je niet wat voor bodem je hebt? Kijk dan even hier.
Water geven
Je zal het bosje de eerste twee jaren water moeten geven, helemaal tijdens de steeds hetere zomers. Wil je niet teveel water geven? Dan zal niet alles het overleven, maar ook dat is de natuur. Of leg een wadi aan bij je bosje in de buurt!
Mulchen
Voor de bodem raden we de eerste jaren aan te mulchen. Na een tijdje zal de bodem vanzelf bedekt zijn, door de bodembedekkers die bij de bosjes zitten. Je krijgt instructies voor het mulchen in je pakket.
Het Voedselbosje 10m2 van Heidi
"Wij hebben een Voedselbosje en een tuiny forest. Met het voedselbosje gaat het goed. We eten volop frambozen. De blauwe bessen, appels zijn er nog niet. We hebben ook nog een bramenstruik gekocht bij jullie, die heeft ook nog even tijd nodig."
Je krijgt het bosje klein...
Wortelgoed
We versturen de bosjes als de heesters en bomen in rust zijn, in het najaar of in het vroege voorjaar. Zo kunnen we ze als wortelgoed versturen, dat wil zeggen dat ze niet in een pot zitten maar je ze krijgt met een kale wortel. De heesters zijn tussen de 45 - 120cm bij ontvangst. De appelboom +/- 90cm.
Vaste planten
De kruidenplanten en bodembedekkers krijg je in potmaat 11 of potmaat 9. Deze zijn biologisch gekweekt door Kwekerij Verhoeven. In het najaar gaan alle planten in rust. Soms zijn ze zelfs als bovengronds afgestorven. Dit geeft niks, het gaat juist om de wortels. Die kunnen al hun energie in het najaar stoppen in aarden op hun nieuwe plek.
Je krijgt ze klein, bij jou groeien ze groot!
